ortak ata ne demek?

Ortak ata, evrimsel süreçte, birden fazla canlı türünün ortak genetik öncülü olan canlı. Modern biyolojide, Dünya üzerinde yaşayan ya da soyu tükenmiş birçok canlının, diğer alt canlı türlerinin ortak atası olduğu kabul edilir. Ayrıca tüm canlıların "evrensel bir ortak ata"dan ya da "ortak gen havuzu"ndan¹ geldiği kabul edilir. Evrensel ortak ata kavramı, ilk kez 1859'da Charles Darwin'in Türlerin Kökeni kitabında ortaya atılmıştır.

Kanıtlar

Ortak biyokimya

Bilinen tüm yaşam formları aynı temel biyokimyasal organizasyona dayanmaktadır: DNA'da kodlanan genetik bilgi, protein ve RNA enzimlerinin etkisiyle RNA'ya kopyalanır, daha sonra ATP, NADPH ve diğerleri enerji kaynağı olarak ribozomlar tarafından proteinlere çevrilir. Sitokrom c gibi yaygın olarak paylaşılan maddelerdeki küçük dizi farklılıklarının analizi ayrıca evrensel ortak kökeni destekler.² Tüm organizmalarda, DNA replikasyonu gibi temel işlevleri yerine getiren enzimler olarak görev yapan 23 protein bulunur. Bu tür enzimlerden yalnızca bir tanesinin var olduğu gerçeği, tek bir ataya ait olduğuna dair ikna edici bir kanıttır.³⁴ Tüm canlı hayvanlarda ortak olan 6.331 gen tanımlanmıştır; bunlar 650 milyon yıl önce Prekambriyen'de yaşayan tek bir ortak atadan gelmiş olabilir.⁵⁶

İlk canlıların ortaya çıkışı

Hayatın ilk kez ortaya çıkışı, biyolojik evrim için temel bir ön şarttır, ancak evrimin işleyişini anlamak için hayatın kökeninin bulunması gerekli değildir, çünkü bir kez canlı organizmalar ortaya çıktığında evrim kurallarının işleyeceği düşünülür.⁷ Evrim için ilk organizma sorunu henüz tam anlamıyla çözülememiştir. Ortaya çıkan ilk canlı organizma hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır.

Şu anki bilimsel konsensüs karmaşık biyokimyanın, basit kimyasal reaksiyonlar ile hayatı oluşturduğu yönündedir, ancak bunun nasıl olduğu henüz tam anlamıyla çözülememiştir.⁸ Hayatın ilk kez ortaya çıkışı, yaşayan ilk şeylerin yapısı veya evrensel ortak atanın genetik yapısı ile ilgili bilgiler henüz eksiktir.⁹¹⁰ Dolayısıyla, hayatın tam olarak nasıl başladığı konusunda bir konsensüs bulunmamaktadır, ancak RNA gibi kendini kopyalayan moleküller¹¹ ve basit hücre yapıları¹² ile ilgili teoriler mevcuttur.

İnsansıların ortak ataları

İnsan, bonobo, şempanze, goril, gibon ve orangutanla birlikte Hominoidea (İnsansılar) süperfamilyasına dahildir. Bunlardan şempanze ve bonobo %99'luk gen ikizi olarak insanın yaşayan en yakın akrabalarıdır.¹³ İnsan ile şempanzenin ortak atası yaklaşık 6 milyon yıl önce yaşamıştır.¹⁴

Ayrıca bakınız

• Evrim

Kaynakça

Dipnotlar

Orijinal kaynak: ortak ata. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. İlk canlı benzeri (İng: life-like) yaşam formlarının günümüzdeki bakterilerle kıyaslanabilir bir şekilde lateral genetik malzeme değiştokuşu yapmış olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle evrensel ortak ata yerine zaman zaman ortak gen havuzu kavramı kullanılır. ↩

2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩

13. Mary-Claire King, Protein polymorphisms in chimpanzee and human evolution, Doctoral dissertation, University of California, Berkeley (1973). ↩

14. Chimps and Humans Very Similar at the DNA Level News.mongabay.com. Erişim: 6 Haziran 2009 ↩

Kategoriler